Opis:
Wystawa malarstwa i rysunku Jana Dziędziory (1926–1987), zorganizowana trzydzieści lat po jego śmierci, jest okazją do przypomnienia wybitnego malarza i niezwykłego człowieka.
W historii polskiej sztuki współczesnej Jan Dziędziora ma swoje miejsce jako jeden z arsenałowców – był współpomysłodawcą Ogólnopolskiej Wystawy Młodej Plastyki Przeciw wojnie, przeciw faszyzmowi (1955) i jednym z jej głównych organizatorów. Prace artysty można dziś oglądać jedynie w stałej ekspozycji Krąg Arsenału w Muzeum w Gorzowie Wielkopolskim, większość jego spuścizny znajduje się w zbiorach prywatnych. Dziędziora z wyboru pozostawał ze swoim malarstwem w ukryciu; w jego pracowni obrazy stały odwrócone do ściany, studenci z warszawskiej ASP nigdy nie widzieli jego prac. Za życia miał tylko dwie wystawy indywidualne, obie w siedzibie ZPAP Mazowieckiej: w 1966 i w 1975 roku, kiedy otrzymał Nagrodę im. Jana. Cybisa. Całość jego twórczości można było obejrzeć dopiero na monograficznej wystawie w Zachęcie w 1994 roku.
Artysta właściwie nieobecny w obiegu oficjalnym i na rynku sztuki, był w środowisku kultury niezależnej lat 70. i 80. autorytetem artystycznym i wzorem postaw obywatelskich. Wspierał podziemne wydawnictwo Nowa, był związany ze środowiskiem KOR, a w stanie wojennym zaangażował się w działalność konspiracyjną. Brał udział w niezależnym ruchu wystawienniczym, jego obraz Zbity otrzymał nagrodę „Solidarności” w 1982 roku.
Najważniejszy wątek w malarstwie Dziędziory to motyw postaci Zbitego, tworzący cykl autoportretów, a zarazem symboliczne przedstawienie Pasji. Nawiązujący do zdjęć z grudniowych wydarzeń 1970 roku w Gdańsku, Zbity stał się też obrazem politycznym. Wystawa prezentuje obrazy i rysunki z tego cyklu w zestawieniu z mało znanymi pracami pejzażowymi Dziędziory. Pejzaże rysowane i malowane w czasie plenerów we wsi Wilga, w Rostkach nad Bugiem, w Cimochowiźnie nad Wigrami, pokazują w pełni talent kolorystyczny i malarską inwencję Dziędziory. Oba cykle tematyczne powstawały w tym samym czasie, w ciągu ostatnich dziesięciu lat życia malarza. Dopełniają się wzajemnie, tworząc rodzaj wewnętrznego autoportretu twórcy u kresu życia.
Wystawie towarzyszy katalog wydany dzięki pomocy osób prywatnych i fundacji Stefana Gierowskiego. Poza tekstem krytycznym i biogramem Dziędziory zawiera fragmenty rozmów z żoną artysty Maryną Tyszkiewicz i jego przyjaciółmi malarzami: Jackiem Sempolińskim, Jackiem Sienickim, Przemysławem Brykalskim i Łukaszem Korolkiewiczem, a także reprodukcje wystawianych prac oraz fotograficzne portrety malarza i jego pracowni autorstwa Jacka Gładykowskiego.
Kuratorki wystawy: Katarzyna Kasprzak Stamm, Joanna Stasiak
Galeria Lufcik
ul. Mazowiecka 11a
otwarta w dniach 13–30 grudnia 2017 roku
wernisaż 13.12.2017, godz. 18.00
