Opis:
Liryczny kolorysta
Tadeusza Chyłę znaliśmy wszyscy z obrazów. Tych utkanych nutami i ciepłym głosem. Każda ze skomponowanych i wykonanych przez niego ballad w wyobraźni słuchacza powoływała do życia kolorowy świat. Sceny odmalowane w „Cysorzu co ma klawe życie”, „W śnie psa”, „Mariolli” i dziesiątkach innych przenikał subtelny humor i liryczny nastrój. W wywiadach Tadeusz Chyła wielokrotnie podkreślał, że w swojej pracy estradowej czuje się malarzem tworzącym obrazy dla słuchaczy. Nie było to ubieranie w piękne słowa działań artysty, lecz ich rzeczywiste sedno. Albowiem Tadeusz Chyła był z wykształcenia malarzem i osobą o wrażliwości charakterystycznej dla ludzi pędzla.
Wystawa „Tadeusz Chyła – liryczny kolorysta” to niezwykła okazja, aby zobaczyć ponad czterdzieści płócien artysty. Powstałe na przestrzeni kilkudziesięciu lat obrazy zostały zebrane z kolekcji prywatnych. O niezwykłości tego zbioru decyduje nie tylko przekrojowy charakter, ale przede wszystkim przyczyna powstania dzieł. Przez całe swoje życie malował przede wszystkim z wewnętrznej potrzeby. Kiedyś zwierzył się swojej żonie, że traktuje to zajęcie jak modlitwę. To było jego osobiste widzenie piękna świata, kontakt z absolutem. W warstwie inspiracji i przekazu powstały czysto intymne dzieła, nie zabiegające o odbiorcę i popularność.
Jego obrazy przemawiają do nas językiem lirycznym i subtelnym, obdarzone wysmakowanym kolorytem nabierają lekko magicznego wyrazu. Odnajdziemy w nich świat i wrażliwość, jaką znamy z utworów Tadeusza Chyły – barda.
Prace Tadeusz Chyły mieszczą się w nurcie koloryzmu obecnego w polskiej sztuce od końca lat dwudziestych ubiegłego stulecia. Istotą tego nurtu miało być widzenie rzeczywistości poprzez kolor – wyrażanie kolorem światła, przestrzeni, bryłowatości. „Dzieło sztuki istnieje samo w sobie. Malując z natury chcemy stworzyć płótno, by odpowiadało naszemu przeżyciu malarskiemu wobec natury, więc nie żeby było dokumentem podobieństwa, ale żeby dało grę stosunków i działań plastycznych, na których koncepcję nas ta natura naprowadza. Płótno powinno być rozstrzygnięte po malarsku.” (Manifest Kapistów)
Tadeusz Chyła (ur. 30 października 1933 w Sopocie, zm. 23 lutego 2014) – polski malarz, piosenkarz, kompozytor i gitarzysta. W latach 1954-1961 studiował na Wydziale Malarstwa Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych Gdańsku w pracowni Juliusza Studnickiego i Jacka Żuławskiego. Uprawiał malarstwo sztalugowe, ścienne i scenografię. Pejzaże i martwa natura były głównym tematem jego prac malarskich. Dyplom uzyskał w 1961 r. W latach 1959-61 projektował elewacje domów i mozaiki w Trójmieście. Do roku 1963 prowadził ognisko plastyczne dla dzieci w NSM Gdańsk. W roku 1961 i 1963 uczestniczył w wystawach okręgowych Gdańskiego BWA. Jego prace zostały zakupione przez Polskie Linie Oceaniczne. W 1962 r. odbyła się jego indywidualna wystawa w klubie studenckim „ŻAK”.
Jako aktor i wykonawca debiutował na scenie teatru studenckiego Bim-Bom w Gdańsku w 1954 r. Grupa Bim-Bom wywarła duży wpływ na estradę nie tylko w Polsce. Grali w nim m.in. Zbigniew Cybulski, Bogumił Kobiela i Jacek Fedorowicz.
Tadeusz Chyła współtworzył teksty, komponował muzykę, projektował scenografię i śpiewał ballady. W 1962 r. po zakończeniu działalności Bim-Bomu Tadeusz Chyła zakłada swój własny kabaret To-Tu, śpiewał tam piosenki do tekstów Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Jerzego Kerna, Tadeusza Kubiaka, Jerzego Afanasjewa. W 1964 r. To-Tu zdobywa nagrodę specjalną na II Festiwalu w Opolu. Od 1957 r. podjął współpracę z jedną z najbardziej popularnych ówczesnych audycji radiowych: „Podwieczorkiem przy mikrofonie”. Wówczas trafił na teksty Andrzeja Waligórskiego, skomponował do nich muzykę i tak powstały kultowe ballady w tym cykl „O kniaziu Dreptaku”.
W 1967 r. wydał pierwszą płytę z 13 utworami.
W latach 1968-70 tworzył i występował w „Silniej Grupie pod wezwaniem” oraz kabarecie „Wagabunda”. Jego dorobek kompozytorski to muzyka do ponad 100 ballad . Najbardziej znane to:
„Ballada o kniaziu Dreptaku”, „Ballada o Cysorzu”, „Apoteoza”, „Ballada o mumiach”, „Ballada o straszliwej rzezi”, „Ballada o żołnierzyku” do tekstów A. Waligórskiego.
„Być dziewczyną”, tekst K. Grześkowiak,
„Pastuszek i gęsi (Mariolla)”, tekst R. Sadowski,
„Pochód świętych” i „Sen psa” do tekstów K. I. Gałczyńskiego,
„Tamara”, tekst J. Afanasjew,
„Złota kareta”, tekst B. Kobiela i Sł. Mrożek.
Występował również w filmach:
„Do widzenia do jutra” 1960 r., reż. Janusz Morgenstern,
„Małżeństwo z rozsądku” 1966 r., reż. Stanisław Bareja,
„Milion za Laure”: 1971 r., reż. Hieronim Przybył.
Ważniejsze nagrody:
- 1962 r. II nagroda na I Przeglądzie Piosenki Studenckiej w Częstochowie,
- 1963 r. dwa wyróżnienia na I Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu,
- 1964 r. I nagroda za wykonanie Ballady na Przeglądzie Teatrów Satyrycznych w Olsztynie,
- 1964 r. I nagroda specjalna za program Kabaretu To-Tu na Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu,
- 1965 r. II nagroda w kategorii piosenki kabaretowej „Ballada o mumiach”, tekst A. Waligórski na Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu,
- 1966 r. II nagroda za „Balladę o Cysorzu”, tekst A. Waligórski i II nagroda z kategorii kabaretowej za balladę o „Zenku Dreptaku”, tekst Waligórski na Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu,
- 1969 r. nagroda dziennikarzy dla „Silnej grupy pod wezwaniem” na Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu,
- 1970 r. odznaka „Zasłużony dla Kultury Studenckiej”,
- 1971 r. „Złota Szpilka dla Tadeusza Chyły” Specjalna nagroda redakcji „Szpilki” za balladę „Apoteoza”,
- 2009 r. Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
